توضیحات همتی درباره قیمت واقعی ارز

 عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی، در برنامه گفتگوی ویژه خبری گفت: اولین حراج عملیات بازار باز فردا دوم بهمن ماه انجام خواهد شد؛ این در حالی است که بسیاری از کشورهای دنیا، کنترل نقدینگی و تورم را از طریق عملیات بازار باز انجام می‌دهند، در حالیکه در ایران نیز تلاش داریم تا تحت تاثیر عوامل اقتصادی، تورم انتظاری را پیش بینی کنیم، بنابراین هدف آن است که سود کوتاه مدت بانکی را هدفگذاری کرد و از طریق خرید و فروش اوراق خزانه‌داری کل کشور، بر بازار پول تاثیر بگذاریم.

بخشی از مهمترین موراد مطرح شده در این برنامه مطرح شد، در پی می‌آید: 

* 40 سال است که عملیات بازار باز اجرایی نشده و بانک مرکزی فروش اوراق خزانه را انجام نداده است، اجرای سیاست عملیات بازار باز، نیاز به لوازم و پیش شرط‌هایی دارد؛ به نحوی که باید مجموعه شرایط به گونه‌ای پیش رود که بازار اوراق خزانه نباید کم عمق باشد؛ در حالیکه اکنون این بازار از عمق بالایی برخوردار نیست.

* هنوز خرید و فروش و میزان اوراق خزانه در این بازار کم است و بدهی‌ها هنوز قابل نقد شدن نیست؛ این در حالی است که همه جای دنیا بدهی‌ها در بازار سرمایه خرید و فروش می‌شود و مواقعی نرخ این اوراق بر اقتصاد تاثیر گذار است؛ ضمن اینکه یکی دیگر از لوازم این است که بانک‌ها از ناترازی بیرون بیایند و از طریق خرید و فروش اوراق، شرایطی فراهم شود که بانک مرکزی با تهیه کانال نرخ سود که حاشیه بالا و پایینی هم دارد، نرخ سود هدف را جهت‌گیری نماید.

* سود بین بانکی حدود 18.5 درصد است و سال گذشته 20.5 درصد بوده است، این سیاست یک شبه اجرایی نشده و محصول یکسال تلاش است. به هر حال، فردا اولین حراج این اوراق را داریم و بانک‌ها پیشنهادات خود را به بانک مرکزی دادند و به تدریج بازار آگاهی پیدا می‌کند.

* نرخ این اوراق نباید بی جهت در بازار بالا برود و البته بانک مرکزی اجازه نمی‌دهد که نقدینگی بی‌جهت بالا برود.

* در حال حاضر نسبت بدهی‌های دولت به تولید ناخالص داخلی 32 درصد است در حالیکه برخی از کشورها، این رقم را تا بالای 100 درصد تجربه می‌کنند؛ پس باید دولت بدهی‌های خود را جایگزین کند و وقتی که شرایط دولت سخت است باید اوراق را به فروش رسانده و در زمانی که اوضاع دولت بهتر است، اوراق خریداری کند.

* بانک مرکزی فقط از بازار ثانویه اوراق را خریداری می‌کند و حق خرید اوراق دولت را ندارد. بر این اساس، مطمئن باشید که اجازه نخواهیم داد که از این بابت به تورم و نقدینگی دامن بزنیم. در عین حال که دولت تلاش می‌کند که راههای جدیدی را در تحریم بگشاید، اما بانک مرکزی تلاش دارد تا راهکارهای جدیدی را در این رابطه به کار گیرد.

* اینکه مشتریان در چارچوب بانک نمی‌توانند وام بگیرند با اینکه بانک‌ها وام نمی‌گیرند، متفاوت است؛ چراکه از ابتدای سال تا به حال 626 هزار میلیارد تومان از سوی بانک‌ها به عنوان تسهیلات پرداخت شده است. اینکه همه این ارقام را دانه درشت‌ها گرفته باشند، صحت ندارد؛ چراکه 850 هزار نفر 24 هزار میلیارد تومان وام ازدواج از بانک‌ها گرفته اند؛ این در حالی است که در حوزه دانش بنیان، 8,300 میلیارد تومان به 871 شرکت طی نه ماهه ابتدای امسال وام داده شده است.

*من می دانم که مردم تحت فشار هستند و شرایط تحریم مردم را کلافه کرده است و ما هم امیدواریم کاری برای مردم انجام دهیم. من اطلاعات و آمار دارم که بانک‌ها به مردم وام می‌دهند؛ چرا صادرات غیرنفتی کشور مثبت شده است، به خاطر این بود که تولید رونق یافته است.

* ما به تولید کمک می‌کنیم و وام داده ایم، این در حالی است که بانک‌ها نیز مشکل دار بوده و تخلف دارند؛ اما به هر حال همین اقتصادی که روی پای خود ایستاده و رشد اقتصادی غیرنفتی آن مثبت شده و تورم نزولی دارد، سیستم مالی، پولی و ارزی کشور آن را مورد پشتیبانی قرار داده است. اما ما با بانک‌های متخلف برخورد کرده ایم.

آیا بازار ارز همچنان قابل پیش بینی خواهد ماند؟

*یکسال و نیم پیش در اوج التهابات ارزی که دلار به بالای 19 هزار تومان رسید، رسماً اعلام کردم که سیاست‌های جدیدی ارزی شروع شده و به مردم قول دادم که نرخ ارز را کنترل می‌کنم، اما به هر حال شوکی که تحریم ایجاد کرده را مهار کردیم. در این دوره یکسال و نیمه به کمک دولت، توانسته ایم که این توطئه را متوقف کرده و بازار ارز را به ثبات برسانیم.

* ثبات بازار ارز ناشی از اقدامات پیچیده‌ای در بخش نقل و انتقال ارز، تهاتر، اقدامات ریالی و ارزی بوده است و اکنون تجارت خارجی به ثبات رسیده است. در نه ماهه امسال بالغ بر 31 میلیارد دلار رسیده است و 100 میلیون دلار هم مازاد تجاری داریم، آن هم در کشوری که تحت سخت‌ترین تحریم است.

* قول می‌دهم که ثبات نرخ ارز را حتماً تضمین کنم. هنوز هم نرخ ارز ارزش ذاتی ارز نیست، ولی ثبات را فدای نرخ نخواهم کرد که نرخ را به یک نقطه برسانم ولی نوسان داشته باشد، پس من قول می‌دهم که اقتصاد ایران پیش بینی پذیر شود.

*میانگین هفت ماهه نرخ نیما نوسان خاصی نکرده است، من مرهون زحمات صادرکنندگان هستند و آنها کار مهمی را انجام داده اند، البته ما نیز تلاش کردیم که به آنها تسهیلات بدهیم و از ابتدای سال جاری نیز 20 میلیارد دلار ارز صادرات در سامانه نیما عرضه شده است و ما توانستیم بیش از 32 میلیارد دلار تامین ارز واردات داشته باشیم. یعنی تا به امروز، 32 میلیارد دلار تامین مالی برای واردات داشته ایم و صادرکنندگان غیرنفتی 20 میلیارد دلار ارز آورده اند و خوب عمل می‌کنند و اگر سود هم می‌برند نوش جان آنها باشد.

واردکنندگان خودرو ما را بیچاره کرده اند

*برخی ستادهایی درست کرده اند که تولید داخلی را رونق دهند؛ پس کم بودن ارز برای واردات بی رویه باعث شود که خلاقیت‌های داخلی رشد کند. به این معنا که برخی بانک مرکزی را بیچاره کرده اند و فشار می‌آورند که برخی از خودروها را بتوانند ترخیص کنند. ما یکبار برای همیشه باید محکم بایستیم و بگوییم که دولت تصمیم گرفته به خودرو اجازه واردات ندهد. من به اینها ارز نخواهم داد و واردات خودرو را آزاد نخواهم کرد.

* ما در مرداد سال 97 مقرراتی را برای واردات خودرو گذاشتیم و اگر خارج از ضوابط واردات خودرو صورت گیرد من به عنوان بانک مرکزی با این واردات مخالفت خواهم کرد و ارز آن را تامین نمی‌کنم. در شرایطی که مواد اولیه ما با مشکل تامین ارز مواجه هستند، چرا باید خودرو وارد شود؛ حتی با واردات خودروهای هیبریدی هم موافق نیستم چراکه کارهای واجب تری داریم و باید برای سالهای آینده ذخیره ارزی داشته باشیم؛ ما به هر حال هنوز نمی‌دانیم شرایط تحریم در سالهای آینده چه خواهد شد.

* دو بانک به زودی در بانک سپه ادغام شده و اکنون بیش از 60 درصد سهام بانک‌ها به بانک سپه منتقل شده است و امکان ابقای آنها وجود ندارد و ظرف دو سه ماه آینده تابلوی بانک سپه بالای این شعب خواهد رفت.

هیچ وامی از سیستم بانکی نگرفتم

*من تا به حال از سیستم بانکی وام نگرفته ام؛ اما باید توجه داشت که 22 هزار شعبه در نظام بانکی وجود دارد که 758 هزار وام قرض الحسنه ازدواج داده شده اند؛ این در حالی است که اخلاق هر یک از شعب متفاوت است و بانک نیز باید مطمئن باشد که وام را به دست چه کسی می‌دهد.

*ما کسری بودجه دولت را مدیریت می‌کنیم؛ بحث ما نیز همین است که باید مدیریت کنیم وضع کشور بدتر نشود؛ ما در شرایط ایده آل قرار نداریم که همه چیز سر جای خود باشد؛ پس شرایطی که از یک دفاع بسیار سنگین و مقاومت بسیار سنگین، اقتصاد کشور سر برآورده است باید مهلت داشته باشد تا احیا شود؛ تمام سعی دولت این است که 4 دهک پایین را مورد حمایت قرار دهد تا شاخص‌های اصلی اقتصاد را احیا کنیم. اما اینکه شش ماه تا یکسال همه این موارد حل شود، امکان پذیر نیست؛ اما روند بهبود خواهد یافت.

* نرخ رشد اقتصادی منفی است ولی رشد اقتصادی غیرنفتی نیم درصد مثبت است که کم است، ولی مثبت بودن آن برای ما خوب است چراکه سال گذشته 4 درصد منفی بودیم؛ ضمن اینکه رشد اقتصادی صنعت و معدن و کشاورزی مثبت شده است اما خدمات نرخ رشد منفی را دارد. امروز نیز گزارش هشت ماهه از کارگاه‌های صنعتی بزرگ گرفتم مشاهده می‌شد که نرخ رشد منفی کارگاه‌های بزرگ به شدت در حال جبران است.

* فوریت طرح حذف صفر از پول ملی تصویب شده است و باید اجازه داد که کمیسیون‌های مجلس کار را پیش برند، اتفاقاً اکنون زمان مناسبی برای حذف صفر از پول ملی است. این در حالی است که ارزش پولی که چاپ کردیم، 85 درصد 50 تومان، 10 هزار تومانی و 50 هزار تومانی است و نقش پول‌های خرد از بین رفته است.