بررسی تأثیر کرونا بر اقتصاد ایران

بررسی تأثیر کرونا بر اقتصاد ایران

پیرامون موضوع تاثیر کرونا بر اقتصاد ایران، دکتر مزیکی مصاحبه‌ای با سیگنال داشتند که در ادامه به شرح آن می‌پردازیم.

دکتر علی مزیکی، عضو هیات علمی گروه اقتصاد علامه طباطبایی طی مصاحبه ای با سیگنال اظهار داشت: کرونا تأثیر عمده ای بر اقتصاد جهان داشته و محدودیت هایی را در بسیاری از کشور ها به وجود آورده است. کشور های مختلف از لحاظ درجه آسیب پذیری در برابر کرونا متفاوت بودند. ایران جزء کشور هایی بود که در زمان اوج کرونا بسیار آسیب پذیر بود.

مروری بر سوابق دکتر علی مزیکی

دکتر علی مزیکی با مدرک دکترا اقتصاد از دانشگاه گوته فرانکفورت فارغ التحصیل شد. وی اکنون عضو هیات علمی گروه اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی است. از سوابق و مدارج ایشان می‌توان به مدیر گروه پژوهشی رفاه خانوار در مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی، فلوشیپ تحقیقاتی از آزمایشگاه ای-فایننس و دپارتمان بازاریابی دانشگاه فرانکفورت، بورس تحصیلی از آلمان برای سه سال متوالی نام برد.

تأثیر کرونا بر اقتصاد ایران از سه کانال درآمدی

تاثیر کرونا بر اقتصاد ایران در گام‌های اول بر بودجه دولت تاثیر می‌گذارد. پیدایش کرونا بر بودجه دولت اثر منفی داشته و باعث کاهش درآمد مالیاتی، کاهش تولید ناخالص داخلی، تعدیل کسب و کار ها و افزایش مشکلات معیشتی خانوارها و غیره گردید.

بررسی تاثیر کرونا بر سبد مصرفی خانوار در ایران

با پیدایش این ویروس در جهان سبک زندگی افراد دچار تغییراتی گردید. با وجود کرونا Self production یا خدمات خود تولیدی خانوارها افزایش پیدا کرد. به عنوان مثال خانوارها کمتر به رستوران ها مراجعه می‌کنند و بیشتر خود اقدام به تهیه غذا می‌نمایند. به واسطه کرونا درآمد خانوارها محدود شده و کاهش درآمد منجر به کاهش مصارف خانوار ها گردیده است.

هزینه سالانه خانوار

توضیحات: همانطور که نمودار فوق نشان می دهد 26 درصد از هزینه های خانوار را هزینه ها خوراکی دربرمی گیرد و مابقی هزینه های غیر خوراکی می باشد که سهم زیادی از این هزینه ها مربوط به مسکن و سوخت می باشد.

دکتر مزیکی پیرامون تاثیر کرونا بر سبد خانوار افزود: در زمان کرونا دولت می‌بایست کمک های موقتی را در اختیار خانوار ها قرار دهد تا اقشار آسیب پذیر جامعه کمتر تحت تأثیر قرار بگیرند و کمتر آسیب ببینند.

البته کمک های دولت در قالب خدمت رسانی به بخش سلامت و درمان، افراد تحت تأثیر کرونا و شغل های خسارت دیده تحت تأثیر کرونا بوده است. اما این خدمات برنامه ریزی شده نبوده است. می‌بایست خانوارها با یک مکانیزم هدفمندتر مورد حمایت دولت قرار می‌گرفتند اما به صورت کلی در قالب یارانه معیشتی در اختیار خانوار ها قرار گرفت.

تاثیر کرونا بر اقتصاد کسب و کارها در ایران

در ایران لاک داون lockdown یا استراتژی کنترل کرونا انجام می‌گرفت و کسب و کار ها با تعطیلی همراه بودند. در واقع فرد نمی‌توانست کسب و کار خود را تعطیل کند. به تعبیری می‌توان گفت یک بازی مرگ و زندگی شکل می‌گرفت که فرد خواستار زندگی بهتر بود اما ریسک ابتلا به کرونا وجود داشت.

مزیکی افزود: افزایش قیمت کالا ها بیشتر تحت تأثیر افزایش نرخ ارز بوده است و کرونا تأثیر چندانی بر این موضوع نداشته است.

بهبود وضعیت کرونا چه تأثیری بر روی سبد مصرفی خانوار ها خواهد داشت؟

با ثابت در نظر گرفتن شرایط اقتصادی، کرونا موجب محدود شدن درآمد خانوار و باعث جابجایی و تعدیل کسب و کار ها می‌گردد. شوک کرونا شوکی طولانی بوده و می‌بایست ساختار های اقتصادی طوری تغییر یابد که اگر احیانا چنین شوکی دوباره پدیدار شد، برنامه ای برای شوک های ناگهانی وارده به اقتصاد وجود داشته باشد.

می‌توان گفت اقتصاد و مدیریت کشور به صورتی تببین گردد که در نتیجه شوک های وارده همچون کرونا بتوان به نحوی بهتر آن را مدیریت کرد. پس به سمت سیاست انعطاف پذیری یا flexibility باید پیش گرفت. اتخاذ سیاست ها و برنامه هایی همچون واکسیناسیون در کشور ها توانست به کنترل آثار منفی شوک های کرونا کمک کند. بازگشت به حالت قبل از کرونا از طرفی با مقاومت روبروست و از طرفی ممکن است آثار مضری برای دولت داشته باشد.

سبد مصرفی خانوار بعد از کرونا

بهبود وضعیت کرونا از دو دیدگاه خانوار و دولت مورد بررسی قرار داد. خانوار ها بسیار آهسته تحت تأثیر شوک قرار می‌گیرند و با توجه به محدودیت درآمدی به سمت ترکیب مصرف قبل خواهند رفت. بنابراین کرونا نمی‌تواند تغییر شدیدی بر روی مصرف خانوار اعمال کند.

دهک های پایین تر جامعه کمتر تحت تأثیر ترکیب مصرف قرار گرفتند در صورتی که دهک های بالاتر بیشتر تحت تأثیر بودند. شوک درآمدی و محدودیت درآمد به دهک های درآمدی پایین تر جامعه بیشتر وارد گردید. با بهبود وضعیت کرونا دهک های درآمدی پایین تر جامعه که تحت تأثیر شوک های شدید درآمدی بودند بلافاصله قادر به بازگشت به وضعیت قبل از کرونا نخواهند بود.

عملکرد دولت در پساکرونا

برای بررسی دقیق تاثیر کرونا بر اقتصاد ایران، در اینجا سؤالی که پیش می‌آید این است که دولت چقدر قادر خواهد بود وضعیت اقتصادی را مدیریت کند؟ تا چه حد قادر خواهد بود آثار منفی ناشی از کرونا را مدیریت کند؟

ممکن است با بهبود وضعیت کرونا وضعیت اقتصادی کشور نامطلوب گردد و یا ممکن است اوضاع بهتر پیش رود که این موضوع به اتخاذ سیاست ها و روش های مدیریتی باز می‌گردد.

به واسطه‌ی محدودیت های اعمال شده همچون محدودیت در رفت و آمد و قرنطینه، شرایط بهتری برای دولت به وجود آورد تا استفاده از منابع کشور کاهش یابد و صرفه جویی شود. با بهبود اوضاع کرونا و دوره پسا کرونا ممکن است شرایط نامطلوب اقتصادی دولت به کرونا نسبت داده شود. بنابراین دولت در پسا کرونا می‌بایست بهترین عملکرد خود را داشته باشد.

آیا همبستگی اجتماعی در دوران کرونا مهم است؟

موضوع مهم دیگری که در مدیریت کرونا و تاثیر کرونا بر اقتصاد مطرح می‌شود بحث همبستگی اجتماعی است که به چه میزان بین افراد وجود دارد؟ البته که کرونا موجب افزایش همبستگی اجتماعی گردید. در پسا کرونا ممکن است دچار چالش های اجتماعی شویم بنابراین نیاز به مطالعات و تحقیقات گسترده ای در حوزه همبستگی اجتماعی در پساکرونا داریم.

مزیکی در پایان گفت: اتخاذ سیاست های مناسب دولت در مدیریت و اقتصاد در پسا کرونا بسیار کمک کننده خواهد بود. البته نمی‌توان خدمات دولت در این زمینه را نادیده گرفت اما دولت می‌تواند عملکرد بهتری را داشته باشد.

برچسب‌ها