همه چیز در مورد سامانه کد یکتا مسکن

طبق جدیدترین قانون تصویب شده، از 19هم فروردین ماه امسال، سرپرست‎‎های خانوار موظف هستند، محل سکونت خود را در سایتی با عنوان سامانه یکتا درج کرده و به ثبت برسانند. زمانی که از محل سکونت صحبت می‌کنیم، دیگر تفاوتی ندارد که شخص، صاحبخانه باشد یا مستاجر؛ موضوعِ مورد هدف و اهمیت فقط و فقط جغرایای فعلی سکونت افراد خواهد بود.

سامانه کد یکتا مسکن چیست؟

وزارت راه و شهرسازی سامانه کد یکتا به آدرس https://amlak.mrud.ir/ را با هدف جمع آوری اطلاعات کامل درباره وضعیت مسکن، مالکین و مستاجرها راه اندازی کرده است.

با در دسترس قرار گرفتن این اطلاعات در سامانه کد یکتا مسکن، مشخص و واضح خواهد شد که دقیقا در کشور و در هر شهر یا هر روستا چه تعداد خانه، با چه تعداد ساکن و همچنین چه تعداد خانه خالی از سکنه وجود دارد. علاوه بر این، تعداد مالکین و مستاجرین به دست خواهد آمد و این که هر مالکی، صاحب چند منزل مسکونی است مشخص خواهد شد.

هدف از راه اندازی سامانه یکتا

سامانه یکتا راه اندازی شده تا وزارت راه و شهرسازی مدیریت بهتری روی بازار مسکن اعمال کرده و به تنظیم شدن این بازار کمک بیشتری برساند.

با اجرایی شدن این طرح، میزان زیادی از سوداگری‌های بازار مسکن کاهش خواهد یافت و از سوی دیگر، دولت می‌تواند درآمد قابل توجهی از طریق دریافت مالیات و جریمه خانه‌های خالی به دست آورد. در سال‌های گذشته با ورود دلال‌ها، بانک‌ها و برخی دیگر از نهادهای دولتی، قیمت مسکن بیش از ارزش واقعی خود، افزایش پیدا کرده است.

خیلی‌ها با خرید تعداد بالایی ملک و خالی نگه داشتن این منازل، آن‌ها را از چرخه مصرف خارج کرده و به افزایش قیمت مسکن دامن زده‌اند.

بین 60 تا 80درصد سبد معیشتی دهک‌های ضعیف، پایین و متوسط به مخارج مسکن، مثل اجاره بها اختصاص پیدا کرده است و این عدد نمایان‌گر فشار زیادی است که بر این خانواده‌ها تحمیل می‌شود. با اجرایی شدن قانون جدید، مشخص خواهد شد که هر نفر صاحب چند ملک است و چه تعداد این املاک خالی از سکنه مانده‌اند.

با این روند، تقاضاهای غیرمصرفی مسکن از بازار حذف شده، دست دلال‌ها و بانک‌ها کوتاه می‌شود. علاوه بر این میزان عرضه بالا خواهد رفت و امید است که در نتیجه آن، قیمت مسکن و اجاره بها کاهش پیدا کند.

مالیات خانه‌های خالی چقدر است؟

در حال حاضر، به طور قطع بیش از 2 میلیون واحد شهری و 400 هزار واحد روستایی خالی از سکنه شناسایی شده‌اند. با صورت گرفتن پروسه ثبت نام در سامانه کد یکتا مسکن، به طور قطع این اعداد تا حد چشم‌گیری افزایش خواهند یافت.

میزان مالیاتی که برای خانه‌های خالی تعیین شده است، سالانه به ارزش یک دهم ملک خواهد بود. این یعنی اگر خانه‌ای به مدت 10 سال خالی مانده باشد، صاحبخانه ملزم به پرداخت جریمه‌ای برابر با واحد مسکونی خود خواهد بود.

در نتیجه قانون جدید، خالی نگه داشتن خانه دیگر مقرون به صرفه نخواهد بود. اگر بخواهیم به طور دقیق میزان مالیات را حساب کنیم این گونه است که هر مالک حقیقی برای خانه‌ای که بدون سکنه رها کرده، ملزم به پرداخت مالیات تا 6 برابر مبلغ اجاره بهای آن در سال اول خواهد بود.

این جریمه در سال دوم دو برابر شده و به 12 برابر اجاره بهای سالانه افزایش خواهد یافت. به همین منوال سال سوم مالیاتی 18 برابری در انتظار مالکان خانه‌های خالی خواهد بود.

به عنوان مثال اگر مبلغ اجاره بهای یک واحد مسکونی در مشهد برابر با 2 میلیون تومان باشد؛ صاحبخانه حقیقی در سال اول خالی ماندن خانه باید 12 میلیون جریمه پرداخت کند؛ در سال دوم 24 و سال سوم هم این جریمه به 36 میلیون تومان ارتقاع خواهد یافت.

رقم مالیات برای مالکان حقوقی بیشتر هم هست. مالکان حقوقی برای واحدهای خالی مانده خود، در سال اول 12 برابر ارزش اجاره بهای ملک را به عنوان مالیات پرداخت خواهند کرد و در سال دوم و سوم به ترتیب 24 و 36 برابر آن ارزش اجاره بهای ملک به عنوان مالیات برای آنها در نظر گرفته خواهد شد.

دریافت مالیات از کی آغاز خواهد شد؟

طبق گفته محمود محمودزاده، معاون مسکن و راه و شهرسازی، پس از اتمام دو ماه از زمانی که برای ثبت نام سرپرستان خانوار در نظر گرفته شده است، پروسه دریافت مالیات از خانه‌های خالی، از مرداد ماه آغاز خواهد شد. دریافت مالیات به این صورت خواهد بود که اگر خانه خالی شناسایی شده در طی مهلتی 4 ماهه، همچنان خالی ماند و به مستاجر یا مالک دیگری سپرده نشد، مشمول پرداخت مالیات خواهد بود.

جریمه ثبت نام نکردن یا ثبت نام اشتباه

تمامی سرپرستان خانوارهای ایرانی موظف هستند از تاریخ 19 فروردین ماه تا موعد 2 ماه بعد در سامانه ثبت نام کنند، در غیر این صورت از سوی وزارت راه جریمه خواهند شد. این جریمه شامل قطع یارانه و محرومیت از برخی خدمات بانکی می‌شود.

علاوه بر این خانه‌هایی که ساکنین آن‌ها در زمان مقرر اقدام به ثبت نام در سامانه نکرده‌اند، خالی تلقی شده و مشمول مالیات خواهند شد. علاوه بر این اگر کسی ثبت نام خود را ناقص گذاشته یا اطلاعات نادرستی را وارد سامانه کند، جریمه پرداخت مالیات دوبرابری بر وی تحمیل خواهد شد.

نکات مهم در ثبت نام سامانه یکتا

تنها کاری که لازم است شما از درست صورت گرفتن آن اطلاع حاصل کنید، ثبت کردن مکان زندگی خود فارغ از مالک یا مستاجر بودن است.

البته در این سامانه بخشی وجود دارد که شما در آن قسمت درج خواهید کرد که اجاره نشین هستید یا صاحبخانه. قائدتا هیچ خانواده‌ای نمی‌تواند هم‌زمان در دو مکان مجزا ساکن باشد، بنابراین هر خانواده‌ای تنها می‌تواند در یک واحد مسکونی مستقر شده باشد.

البته برای این موضوع شرایط استثنا هم در نظر گرفته شده است. در واقع برای هر خانواده یک منزل و اقامتگاه اصلی در نظر گرفته شده و یک واحد فرعی. این واحد فرعی شامل شرایط خاصی می‌شود.

به عنوان مثال، اقامتگاه فرعی و اصلی نمی‌توانند در یک شهر یکسان وجود داشته باشند. یعنی هر خانواده می‌تواند در یک شهر دیگر که در آن به طور همیشگی مستقر نیست، خانه‌ای به عنوان محل سکونت دوم در ایام تفریح و سفر داشته باشد.

یا فرضا اگر خانواده‌ای فرزندی را برای تحصیل به شهر دیگری فرستاده بود، می‌تواند برای محل سکونت فرزندش خانه‌ای خریداری کرده باشد. قانون جدید برای مواردی این چنینی، شرایط و حقوقی مجزا در نظر گرفته است.