خلاهای جعبه ابزار نفت
دنیای اقتصاد – هادی سلگی :
آنطور که از سخنان مسوولان نفتی کشور مشخص‌شده در حال‌حاضر کشور برای نگهداشت و افزایش تولید نفت مسائلی بسیار جدی در تامین برخی ابزارها چون دکل‌های حفاری، لولههای مغزی سیار، پمپ‌های درون‌چاهی و چندفازی و تاسیسات نمکزدایی دارد.
رکورد تولید گاز امسال ده بار شکسته شد
مدیران ارشد نفتی کشور در یک میزگرد، اصلی‌ترین تنگناهای کنونی حوزه بالادست نفت و گاز را موردبحث قراردادند. مدیر نظارت بر تولید شرکت ملی نفت، مدیران‌عامل شرکت‌های مناطق نفت‌خیز جنوب و نفت مرکزی ایران در این برنامه مشکلات محوری افزایش و نگهداشت ظرفیت تولید نفت برای رسیدن به هدف‌گذاری تولید بالاتر از برنامه هفتم توسعه را تشریح کردند.
در ابتدای این برنامه فرخ علیخانی، مدیر نظارت بر تولید شرکت ملی نفت درباره برنامه‌های سال‌گذشته و جاری شرکت ملی نفت با بیان اینکه در ابتدای دولت چهاردهم تا امروز، 150هزار بشکه افزایش تولید در بخش نفت‌خام داشته‌ایم، گفت: اگر مشکل عملیاتی و نشتی لوله خط ابوذر پیش‌نمی‌آمد، 70هزار بشکه هم به این رقم اضافه می‌شد.
وی با اشاره به اینکه خط لوله ابوذر 100هزار بشکه ظرفیت داشت و برنامه این است که کل خط لوله را تعویض کنیم، گفت: نشتی‌های این خط لوله متعدد هستند که موجب بعضی مشکلات محیط‌زیستی می‌شد، از همین‌رو لولههای مورد‌نیاز خریداری‌شده و بعد از انجام تعمیر شناور لوله‌گذار، تا قبل سال لوله به‌طور کامل تعویض می‌شود.
علیخانی گفت: با این‌حال ما به این نتیجه رسیدیم که تا پایان سال و پیش از تعویض کامل از طریق تعمیر موقت آن از این لوله به‌صورت حداقلی و در یک محدوده 30 تا 35هزار بشکه‌ای استفاده کنیم.
وی در ادامه با بیان اینکه در این مدت 30میلیون مترمکعب افزایش تولید گاز داشته‌ایم، گفت: سال‌گذشته شرایط زمستانی 5.5ماه طول کشید و حدود 26استان نسبت به میانگین 30ساله گذشته خود حداقل دمای زمستانی را تجربه کردند و این موضوع کار را برای ما سخت کرد.
مدیر نظارت بر تولید شرکت ملی نفت با اشاره به اینکه در همین مدت 10بار رکورد تولید گاز از ابتدای صنعت نفت شکسته شد، گفت: هیچ‌وقت نتوانسیم این موضوع را اعلام کنیم چون احساس کردیم که با اعلام این خبر ممکن است مصرف هم افزایش یابد. در همین زمستان بالاخص در دی و بهمن ماه 14 مرتبه هم رکورد تحویل گاز از شرکت ملی نفت به ملی گاز هم شکسته شد.
وی درباره برنامه‌های شرکت ملی نفت در سال‌جاری هم توضیح داد: همیشه برنامه‌های ما تیر یا مرداد اعلام می‌شد، ولی امسال با دستور مدیرعامل شرکت ملی نفت قرار شد سریع‌تر برنامه‌ها اعلام شود تا وضعیت شرکت‌ها مشخص شود. ما در هیات‌مدیره دو سناریو برای برنامه امسال داشتیم. سناریوی اول این بود که از واقعیت کمی بالاتر برویم و با کمی فشار بیشتر بتوانیم صددرصد را کامل کنیم. سناریوی دیگر این بود که ارقامی بالاتر از برنامه هفتم را هدف‌گذاری کنیم، به‌طوری که با یک سناریوی سختگیرانه اگر به عدد 100درصد هم نرسیدیم، بتوانیم حداقل 95درصد آن را محقق کنیم. وی گفت: نهایتا سناریوی دوم انتخاب شد که برای همه ما سخت است و نباید یک روز را هم از دست بدهیم. هفته آینده ارقام این سناریو اعلام می‌شود.
علیخانی با بیان اینکه برای رسیدن به این برنامه باید دو استراتژی را دنبال کنیم، گفت: استراتژی اول این است که با همین امکانات موجود تولید را بالا ببریم؛ کاری که در سال1403 انجام دادیم، اما استراتژی دوم ما نیاز به تجهیزات دارد؛ از جمله سه دسته تجهیزات شامل افزایش ناوگان دکل‌ها در خشکی و دریا، برنامه اسکیدمانت‌‌‌‌‌‌‌های نمکزدایی و لولههای مغزی سیار. ارقام مورد‌نیاز این تجهیزات مشخص شده‌است که در این زمینه، شرکت ملی نفت ایران از بخش‌خصوصی نیز برای سرمایه‌گذاری و تامین تجهیزات دعوت کرده‌است.
نیازها و تنگناهای عملیاتی مناطق نفت‌خیز جنوب
در ادامه ابراهیم پیرامون، مدیرعامل شرکت مناطق نفت‌خیز جنوب با بیان اینکه 75درصد نفت و بالای 10درصد گاز کشور در مناطق نفت‌خیز جنوب تولید می‌شود، گفت: بزرگ‌ترین میادین کشور در این منطقه وجود دارد؛ میادینی که قدمت بالایی دارند و استفاده از روش‌های ازدیاد برداشت با توجه به کمبود گاز شرایط تولید در آنها را سخت کرده‌است. وی در ادامه به اقدامات این شرکت برای نگهداشت و افزایش تولید در دو بخش تحت‌الارض(چاه‌ها) و سطح‌الارض(فرآورشی) پرداخت. پیرامون گفت: سال‌گذشته با توجه به برنامه افزایش تولیدی که از سوی وزیر نفت ابلاغ شد و بنا به فرصت کوتاهی که داشتیم، از حداکثر امکانات موجود استفاده کردیم و سهم قابل‌توجهی در رشد تولید 150میلیون بشکه‌ای به‌دست آوردیم.
وی با اشاره به اینکه در سال‌جدید موضوع افزایش و نگهداشت تولید منوط به دو اقدام است، گفت: اول اقدامات توسعه‌ای است و ما باید از فرصت‌هایی چون جذب سرمایه‌گذاری برای افزایش و نگهداشت ظرفیت‌های مخازن استفاده کنیم، چون ما مخازنی داریم که اصلا توسعه پیدا نکرده‌اند، به‌رغم اینکه مخازنی هم وجود دارند که سال‌ها تولید کرده‌اند و اکنون می‌توانیم آنها را توسعه دهیم.
بخش دوم به فراهم‌کردن امکانات لازم برای افزایش تولید برمی‌گردد و ما به‌دنبال فرصت‌هایی هستیم که این موضوع را در دو بخش بالادست (حفاری، تامین دکل، تعمیر و ترمیم چاه‌ها) و بخش پایین دست(امکانات فرآورشی، نمکزدایی و خطوط لوله) شکوفا کنیم. مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب در ادامه به تشریح امکانات و ملزومات شرکت نفت برای رسیدن به این هدف پرداخت؛ «ما در مناطق نفت‌خیز 62 دکل داریم و قرار است امسال تعداد آنها را به 90 دکل برسانیم و امیدواریم از طریق قراردادهای مختلف خرید خدمات دکل به این هدف برسیم. در بحث لوله مغزی سیار ما در مناطق نفت‌خیز دچار تنگنا هستیم و حدود 20 دستگاه داریم که به هیچ‌وجه کفاف فعالیت‌های ترمیمی و تعمیری ما را نمی‌‌دهد. اگر از این امکانات برخوردار باشیم، می‌توانیم افزایش قابل‌ملاحظه‌ای در چاههای موجود از طریق کویل تیوبینگ داشته باشیم. برنامه داریم که امسال این تعداد کویل فعال را به 40 دستگاه برسانیم.»
پیرامون با بیان اینکه یکی دیگر از ملزومات ما پمپ‌های درون‌چاهی و چندفازی است، گفت: افت فشار مخازن امروز یک واقعیت است و باید از پمپ‌های درون‌چاهی و دیگر روش‌های مصنوعی برای افزایش فشار استفاده کنیم. برنامه این است که پمپ‌های درون‌چاهی را تا پایان سال به عدد 100دسته برسانیم. پمپ‌های چندفازی هم یک راهکار دیگر است که چاههای کم فشار را در سطح زمین تحت‌فشار قرار می‌دهند. این روش هم در حال گسترش است و نمونه‌های خوبی هم در مناطق راه‌اندازی شده‌است.
وی با بیان اینکه نمکزدایی هم یکی دیگر از اقدامات لازم است، گفت: نفت شیرین درصد بسیار کمی از تولید ما را تشکیل می‌دهد و ظرفیت فرآورش ما کم است، ولی اسکیدهای نمکزدایی از نظر هزینه و زمان اجرا مشکل ما را حل می‌کنند. حدود 12 بسته اسکید نمکزدایی از سوی مناطق نفت‌خیز سفارش شده‌است.
پیرامون گفت: رویکرد ما این است که اقلام از طریق برون‌سپاری به بخش‌خصوصی د اده شود و استقبال خیلی خوبی هم شده‌است. برنامه داریم که موضوع اسکیدهای نمکزدایی را تا پایان نیمه اول سال‌تعیین‌تکلیف کنیم و وارد مراحل ساخت و نصب و راه‌اندازی شویم.
وی بحث دیگر را گاز فلر دانست و گفت: موضوع اصلی این است که با افزایش تولید، فلرسوزی ما بیشتر نشود. سال‌گذشته مناطق نفت‌خیز عملکرد خوبی در کاهش گاز فلر داشتند. بخشی از افزایش تولید گاز کشور مربوط به این مناطق بوده‌است؛ 10میلیون مترمکعب از 30میلیون مترمکعب افزایش تولید گاز از مناطق نفت‌خیز بوده که از کنترل گازهای مشعل حاصل شده‌است.
افزایش ظرفیت تولید نفت و گاز در مناطق نفت‌خیز مرکزی ایران
در ادامه، مدیرعامل شرکت نفت مناطق مرکزی با اشاره به پروژه‌های موفق این شرکت گفت: در میدان دهلران، با راه‌اندازی سه حلقه چاه جدید و تعمیر و رفع موانع تولید از 2 حلقه چاه قدیمی، توانستیم تولید این میدان را افزایش دهیم. هم‌‌‌‌‌‌‌اکنون، توسعه فاز2 میدان دهلران نیز در دستور کار قرار دارد.
ایمانی همچنین با اشاره به توسعه میدان دانان، بیان کرد: با نصب و راه‌اندازی یک اسکیدمونتد جدید برای فرآورش نفت نمکی در این میدان، ظرفیت تولید این میدان به 10هزار بشکه در روز افزایش‌یافت. این پروژه به‌ویژه با هدف افزایش ظرفیت فرآورش نفت نمکی انجام شد.
وی تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین پروژه‌ها، توسعه میدان گازی دی در شمال‌شرق کشور است که ظرفیت تولید 3میلیون مترمکعب گاز در روز را در فاز‌نخست به‌همراه خواهدداشت، همچنین توسعه میدان گازی خارتنگ با ظرفیت نهایی 20میلیون مترمکعب در روز نیز در حال اجرا است. مدیرعامل شرکت نفت مناطق مرکزی تاکید کرد: همه این پروژه‌ها با هدف افزایش تولید و بهبود زیرساخت‌های صنایع نفت و گاز ایران در مناطق مختلف کشور در حال پیگیری و اجرایی‌شدن هستند.
منبع: دنیای اقتصاد