تحریر الشام چگونه به وجود آمد؟

هیئت تحریر الشام، گروه تروریستی مستقر در شمال سوریه، اخیراً عملیات گسترده‌ای را در غرب حلب آغاز کرده و به سمت مناطق تحت کنترل ارتش سوریه پیشروی کرده است. در ادامه، جزئیات بیشتری درباره این گروه تروریستی و پیشینه آن ارائه می‌شود.

ریشه‌های هیئت تحریر الشام

هیئت تحریر الشام (HTS) از دل گروه تروریستی جبهه النصره شکل گرفت. جبهه النصره که در سال ۲۰۱۲ به‌عنوان شاخه‌ای از القاعده در سوریه بنیان‌گذاری شد، هدف اصلی خود را سرنگونی دولت بشار اسد و تأسیس حکومتی اسلامی با تفاسیر افراطی از شریعت اسلامی قرار داده بود. این گروه که ابتدا با نام جبهه النصرة لاهل الشام شناخته می‌شد، به سرعت به یک نیروی نظامی قدرتمند در سوریه تبدیل شد و از روش‌هایی نظیر جنگ‌های چریکی و حملات انتحاری برای مقابله با ارتش سوریه بهره می‌برد.

در سال ۲۰۱۳، این گروه رسماً به شبکه جهانی القاعده پیوست و نقش مهمی در جنگ داخلی سوریه ایفا کرد. اما در سال ۲۰۱۶، تحت فشارهای بین‌المللی و تغییرات داخلی، اعلام کرد که از القاعده جدا شده و با نام هیئت تحریر الشام فعالیت خود را ادامه می‌دهد.

تغییر نام؛ تاکتیکی یا استراتژیک؟

هیئت تحریر الشام با تغییر نام و ادعای قطع ارتباط با القاعده، تلاش داشت وجهه‌ای معتدل‌تر به خود بگیرد و حمایت‌های بیشتری را از سوی جامعه جهانی جلب کند. اما تحلیلگران معتقدند این اقدام صرفاً حرکتی تاکتیکی بوده و ایدئولوژی و اهداف اصلی گروه تغییر چندانی نکرده است.

بازیگران اصلی در ائتلاف هیئت تحریر الشام

این گروه از ائتلاف چندین سازمان مسلح تروریستی تشکیل شده است. مهم‌ترین اعضای آن شامل جبهه النصره (هسته اصلی)، احرار الشام، جیش‌الاسلام و نورالدین زنکی هستند. این ائتلاف، که عمدتاً در شمال غرب سوریه فعال است، تلاش کرده جبهه‌ای متحد علیه دولت سوریه و ارتش آن ایجاد کند.

رهبری تحریر الشام؛ ابومحمد الجولانی

ابومحمد الجولانی، رهبر فعلی این گروه، از فرماندهان باسابقه جهادی است. او که متولد سال ۱۹۸۱ در سوریه است، پیش از پیوستن به جبهه النصره، در عراق به گروه‌های جهادی مرتبط با القاعده پیوسته و به یکی از نزدیکان ابومصعب الزرقاوی تبدیل شده بود. الجولانی نقش کلیدی در شکل‌گیری و رهبری هیئت تحریر الشام ایفا می‌کند و چهره اصلی این گروه به شمار می‌آید.

ایدئولوژی و استراتژی‌ها

ایدئولوژی هیئت تحریر الشام بر جهاد و ایجاد حکومتی اسلامی استوار است. این گروه از تاکتیک‌های نظامی گوناگونی مانند حملات انتحاری، مین‌گذاری و جنگ‌های چریکی برای دستیابی به اهدافش استفاده می‌کند. اگرچه مدعی قطع ارتباط با القاعده است، اما همگرایی ایدئولوژیک این گروه با سایر جریان‌های جهادی همچنان مشهود است.

وضعیت کنونی و تحرکات اخیر

هیئت تحریر الشام، که نفوذ چشمگیری در استان ادلب دارد، اخیراً موفق شده بخش‌هایی از غرب حلب را تصرف کند. این گروه نه‌تنها با ارتش سوریه بلکه با نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) و داعش نیز درگیر است. گزارش‌هایی از همکاری‌های تاکتیکی این گروه با ترکیه و همچنین تنش با سایر گروه‌های مسلح مخالف منتشر شده است.

آینده تحریر الشام

با وجود تلاش‌های هیئت تحریر الشام برای کسب مشروعیت بین‌المللی، بسیاری از کشورها همچنان این گروه را تهدیدی جدی برای امنیت منطقه و جهان می‌دانند. آینده این گروه به تحولات میدانی سوریه و سیاست‌های قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی بستگی دارد.